Huzursuz bacak sendromu (HBS) akşam saatlerinde ortaya çıkan bacakları yoğun bir şekilde hareket ettirme isteği ile karakterize bir hareket bozukluğudur. Yüz kişiden 5 ile 15’inde görülen oldukça yaygın bir hastalıktır. Kadınlarda ve yaşlılarda görülme sıklığı daha yüksektir. Gebelikte özellikle son 6 ayda oldukça sık görülmektedir. Çocukluk çağında da ortaya çıkabilmekte ve sıklıkla büyüme ağrıları ya da hiperaktivite ile karıştırılabilmektedir.
HBS bulguları kişiden kişiye değişkenlik gösterir ve şikayeti tanımlamak oldukça güçtür. Bir çok hasta bacağında tam olarak tanımlayamadığı ince bir kıvrılma hissi ya da iğlelenmeye benzer bir his tanımlar. Bu his bacakta ortaya çıkan kramp tarzındaki olayların yarattığı ağrıdan tamamen farklı bir histir. Bacaklardaki bu rahatsız edici his genellikle diz kapağı altında, bacağın arka kısmında ortaya çıkar. Uzun süre oturulduğunda ya da yatar pozisyona geçildiğinde şiddeti artar. Bacakların gerdirilmesi ya da hareket ettirilmesi geçici bir rahatlık sağlar. Bazı hatsala bu hissi kollarında ve vücudun diğer bölgelerinde de hissedebilirler.
HBS’u olan hastaların bazılarında şikayetler belli zamanlarda ortaya çıkarken, diğerlerinde düzenli olarak ortaya çıkar. Gece şikayetleri sürekli olarak ayakları germe ve hareket ettirme ihtiyacını yaratır ve kişinin uykuya dalmasını ve uyukuyu sürdürmesini engeller. Bundan dolayı HBS’li hastaların uyku kaliteleri bozulur, günlük aktivitelerini sürdürmeleri güçleşir.
Gündüz uyku hali, uçakla ya da araçla uzun süre yolculuk yapamama, sinemada, tiyatroda ya da işi toplantılarında uzun süre hareketsiz kalamama HBS’lu hastaların sıklıkla karşılaştığı güçlüklerdir. Gece uykusunun iyi olmaması ve gündüz aktivitelerinin düzgün bir şekilde idame ettirilememesi sıkıntı ve depresyonu da beraberinde getirebilmektedir.
Huzursuz bacak sendromu olan hastaların bir çoğunda uykuda da devam eden periyodik bacak hareketleri olmaktadır. Bu hareket hastanın bacağının atması şeklindedir ve düzenli olarak tekrar ederek uykunun bazulmasına neden olmaktadır. Bu hareketler gecen ilk yarısında daha yoğun olarak ortaya çıkmaktadır.
Çalışmalar beyinde dopamin adı verilen, hareketle ilişkili bir maddenin HBS’undan sorumlu olduğunu göstermektedir. Tedavide de beyin dopamain düzeyini yükselten ilaçlardan yararlanılmaktadır.
Bazı hastalıkların seyri sırasında da huzursuz bacak sendromu ortaya çıkabilmektedir. Bunların hastalık tanısı konulurken araştırılıp dışlanması gerekmektedir. Bu hastalıklar;
Kan demir düzeyinde düşüklük
Bacaklardaki kan dolaşımının bazuk olması
Omurilik ya da bacaklarda sinir iletiminde problemler
Kas hastalıkları
Böbrek hastalıkları
Alkolizm